Recensie (HAN blog)

Het verhaal: 

Het verhaal gaat over een zeer moedig meisje, Sandy. Of Sanne, zoals ze zichzelf voordoet tegenover de jongen, Alex, die in de buurt met de mooie, perfect gesnoeide hagen woont. Nochtans kan het Alex niet schelen dat het meisje-met-de-y-in-haar-naam, ‘daar’ woont. Hij vindt haar bijzonder. Hij ziet haar graag. 

'Hij vroeg mijn naam. Ik vergat mezelf voor te stellen. Zonder na te denken, zei ik: Sanne. Ik werd knalrood. Waarom zei ik een andere naam? Ik weet het niet. Kevin had het gelukkig niet gehoord. Alex vroeg gelukkig niet waar ik woonde. De Kardinaalstraat, door iedereen honend de 'Marginaalstraat' genoemd. Berucht in de hele stad. (...)'

p. 82
Sandy is geboren in een kansarm gezin. Ze leeft samen met haar ouders, die allebei zonder werk zitten, haar broer die het beu is op de middelbare school en op een dag met de duurste gadgets naar huis komt, haar jongere tweelingbroers die de hele dag als parasieten in huis rondzwerven en hun ma het leven zuur maken, en dan heb je nog Kevin, de jongen die het altijd gedaan heeft en er van langs krijgt, tot op de dag dat hij thuis gaat lopen. 

Sandy vecht elke dag tégen de ellende, maar evengoed vóór haar zelf. Kiest ze voor een succesvol leven waar haar passies niet langer een geheim zijn die ze onder haar bed moet verstoppen, of kiest ze om haar ouders te blijven helpen en te redden met elk extra gratis sneetje beschimmeld oud brood?

Mening:

Om te beginnen wil ik even een nadruk leggen op het feit dat je niet ‘afgeschrikt’ moet worden als je ‘kansarm gezin’ leest. Als je niet zou weten waarover het boek gaat, merk je dat niet onmiddellijk. Het verhaal gaat eigenlijk over het dagelijks leven van Sandy. Sandy is in principe een zeer normale puber, die zich - net als andere pubermeisjes - ontwikkelt en wat snel ‘last’ heeft van anderen. Het grote verschil is dat Sandy niet alle middelen heeft zoals een ‘ander gewoon pubermeisje’. Ze moet haar vrouwelijk troeven, die zich net ontwikkeld hebben, gaan uitspelen om toch maar wat gratis eten bij elkaar te sprokkelen. Zo wordt ze ook geconfronteerd met de laksheid van haar vader, de wanhoop van haar moeder en de hopeloosheid bij elk van haar broers, ieder op zijn eigen manier, en niet te vergeten Vava, de man die enkel citaten uit de Bijbel weet uit te brengen. De enige waar ze echt om bezorgd is, is om haar jongere broer Kevin. Kevin is de zondebok in huis. Als ma en pa weer gedronken hebben en hij weer met slechte punten thuiskomt, of durft stotteren, krijgt hij alle ellende op zich afgewerkt in de vorm van een ‘klets rond zijn oren.’ 

'Ach, Kevin is van geen belang. Ik hoor het ze denken: wat kun je van een stotteraar verwachten? Toch weet ik dat ze van hem houden. Ik weet het heel zeker. Het is moeilijk om uit te leggen. Soms voel ik gewoon wat ma en pa voelen, alsof ik in hun hoofd, in hun lijf zit. Kevin maakt zichtbaar wat er in hún binnenste leeft. Het willen spreken en roepen het van de daken willen schreeuwen: neem me zoals ik ben, neem me vast, zie me graag, zie ons graag....

Maar de woorden niet kennen om dat te zeggen.' (...) 
p. 103

Ik zet dit beeld wel erg cru en negatief neer, maar zo ervaar je eigenlijk het boek helemaal niet. Ik heb nooit een dramatisch of een geforceerd gevoel gehad, integendeel. Het is echt alsof Sandy haar leven vertelt, afgewisseld door kleine hoofdstukken uit Alex’ leven. 
Het is pas als je echt gaat nadenken en vergelijken met wat jij hebt, dat het doordringt in wat voor situatie het meisje zich bevindt. Zelf kom ik uit een ‘gemiddeld’ -wat een term- gezin. En natuurlijk wist ik goed dat er zoiets bestond als ‘kansarme gezinnen’. Maar je beseft niet hoe dat zich in dagelijkse leven en kleine details verschuilt. Ik zou Sandy kunnen zijn en Sandy zou mij kunnen zijn. Het verschil is dat de aanpassing van weinig naar veel ‘makkelijker’ is dan van veel naar weinig. En ik heb nu pas ervaren hoe dat moet zijn om in de stomste situaties eerst, aan geld te moeten denken en de toekomst van het hele gezin dat dan op jouw schouders terecht komt. 

Neem nu verliefdheid. Kan Sanne wel verliefd worden op Alex die uit een totaal ander ‘soort’ gezin komt? Kiest ze voor de liefde, haar eigen geluk, of kiest ze voor de toekomst, als die er al dan niet al is, van haar gezin. 
 

Ik heb het boek gelezen naar aanleiding van een workshop van de schrijfster Kristien Dieltiens in het cultuurgebouw De Singel. Haar schrijfstijl bevalt me enorm. Ze schrijft erg ‘luchtig’ alsof het allemaal ‘maar een verhaal’ is, met een opvallend verfijnde woordkeuze. Ik ben een liefhebber van non-fictie en misschien is dat ook waarom ik het boek graag gelezen heb. Maar ik denk dat het een boek is dat iedereen graag zou lezen. Je leest het uit op nog geen paar uurtjes, je vergeet dat je aan het lezen bent én je leert bij. 

Het heeft zeker mijn ogen geopend –zonder te bewust stil te staan bij het ‘maatschappelijk probleem- in die zin dat je zo’n mensen in jouw eigen buurt kan vinden. Het kan je beste vriendin zijn. Ook heb ik beseft dat je met ‘liefdadigheid’ die mensen ook kan kwetsten. Als je niet ‘een van hen’ bent, zal je nooit begrijpen wat het is om ‘zo’ te moeten opgroeien. Vergeet dan maar bemoedigende woordjes als ‘het zal wel goed komen’. Ik vind het zeer aangrijpend om te moeten lezen hoe een jong meisje een jurkje moet gaan stelen omdat ze de eerste keer in haar hele leven uitgenodigd wordt op een feestje in ‘de rijke buurt’.

'Mensen lopen met papieren zakken van merkkleren in de hand. Moeders en dochters, arm in arm, vriendinnen onder elkaar. Op alle etalages lokken neocijfers, -30% en -40%, de mensen naar binnen. (...)

Ik loop winkels in en uit. Let op alles, op iedereen, en overal. Kies veilige winkels, met weinig beveiliging. Ga pashok in, pashok uit. (...)'

p. 133

Dat doet mij beseffen hoe makkelijk het is als je alles hebt. En zonder dramatisch en maatschappijgericht te willen klinken: Lees het boek. Het geeft een onschuldige –of misschien net niet zo onschuldige- kijk een zeer nabije wereld voor vele van ons. Lees het, geniet van het verhaal, maar denk er over na.